Bu çalışmanın temelini, yazarların Tesettür ‘modern endüstride en önemli şeylerden birinin tüketicinin ürüne yönelik
duygusal talebinin’ olduğu iddiası oluşturmaktadır. Yine bu çalışmada yazarlar,
moda için eğilimlerin tüketicinin duygusal taleplerindeki değişimlerin bir
belirtisi olarak ele alınabileceğini vurgulamaktadır.
Bu bağlamda yazarlar araştırmalarını
iki amaç doğrultusunda yapmıştır. Bu amaçlardan ilki, tüketicilerin duygularını
esas alan, eğilimler ferace modelleri üzerine makroskobik bir model sağlamak için sistematik bir
yöntem hazırlamaktır. Diğeri ise, moda eğilimleri üzerinde dilbilimsel temsilin
makroskobik modelini geliştirip, yönteme uygulamaktır.
Yazarlar, araştırmaları için beş
aşamalı bir model geliştirmiştir. İlk basamakta, 1991–2001 tarihleri arasındaki
moda eğilimlerini temsil ferace eden ‘duygu betimleyicileri’nden bir havuz
oluşturulmuştur. 300 ‘duygu betimleyicisi’, 10 uzman tarafından 186’ya
indirilmiş ve aralarında ilişki olan betimleyicilere anlamsal ilişki analizi
uygulanmıştır. Yüksek anlamsal ilişkiye sahip olan betimleyiciler daha sonraki
aşamada kullanılmak üzere seçilmiştir.
İkinci aşamanın amacı dönüt
cetvelleri tesettür abiye geliştirmektir. Bunlardan ilki olan koordinat düzleminde koordinat
ve apsisi tanımlayacak betimleyicileri belirlemek için yapılan ‘Duygu
Eksenleri’ cetvelidir. Bunun için aralarında yüksek anlamsal ilişki bulunan
betimleyicilerle, araştırmanın ilk
aşamasında oluşturulan havuzdan seçilen sıklık oranı yüksek olan
betimleyicilerin ikili kombinasyonları oluşturulmuştur. Bu kombinasyonlar
katılımcılara yedili Likert tipi ölçekle verilmiştir. Diğer cetvel ise,
‘Konumlandırma Cetveli’dir. Konumlandırma Cetveli’nde, aralarında yüksek
anlamsal
ilişki bulunan 79 betimleyicinin koordinat düzlemindeki olası yerleri
ölçülmüştür. Bu ölçüm için de yedili Likert tipi ölçek kullanılmıştır.
Araştırmanın üçüncü basamağı,
boyutsal eksenlerin çoğaltılmasını amaçlamaktadır. Bunun için ‘Duygu Eksenleri’
cetveli katılımcılara uygulanıp, veriler çok boyutlu ölçekleme (MDS) yöntemi
ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda 6 temel boyut belirlenmiştir.
Dördüncü basamağı boyutsal
eksenlerin onaylanması ve isimlendirilmesi oluşturmaktadır. Koordinat ve apsisi
tanımlamak için “Duygu Eksenleri” cetveli, yeni betimleyiciler eklenerek
yeniden ikili kombinasyonlar oluşturulmuş ve bu yeni cetvel farklı
katılımcılara aynı yöntemle uygulanmıştır. Veriler MDS yöntemi ile analiz
edilip, başta elde edilen sonuçlarla karşılaştırılıp, gerekli düzeltmeler
yapılmıştır. Ardından, “Duygu Eksenleri” cetveline yeni betimleyiciler
eklenerek anlamsal benzerlikleri araştırılmıştır. Sonuçta boyutsal eksenlerin
isimlerine karar verilmiştir.
Araştırmanın son basamağı olan
beşinci basamakta ulaşılması hedeflenen makroskobik model tamamlanmıştır. Bu
aşamada, ‘Duygu Konumlandırma’ cetveli betimleyicilerin boyutsal eksenlere göre
anlamsal farklılıklarını belirlemek için yeni katılımcılara uygulanmış ve
sonuçların aritmetik ortalaması alınarak kümeleme analizi ile makroskobik model
oluşturulmuştur (Şekil 1).